مراسم صبح عاشورای زیاران(معروف به مافی یا مافیه)：
روستای زیاران از توابع شهرستان ابیک باسابقه تاریخی وفرهنگی عمیق وکهن
در راستای زنده نگه داشتن یاد وخاطره اباعبدا... الحسین ع ویاران گرامیشان
مراسم تعزیه وعزاداری باشکوهی راقریب به چندصدسال است که در این
روستا برگزار می کنند. درباره پیشینه مذهبی وتاریخی زیاران علاوه بر درخت
چنار چندصدساله وحمام تاریخی و امام زاده, سنگ نوشته ای که از مسجد قدیمی
زیاران کشف شده که مربوط به سال۱۴۲است. میتوان اشاره کرد.
یکی از مراسم مذهبی که به نوبه خود در کشور خاص است ,
مراسم صبح روز عاشورای زیاران(مافی) است. که منظور از مافی در لغت به
احتمال زیاد همان مافیه یعنی تابوت است که درزبان مردم زیاران شکسته شده و
به مافی,تبدیل شده است
این مراسم باشماره ثبت ۶۶۲ در فهرست اثار معنوی کشور ثبت شده است.
مراسم بدین صورت است که بامدادروزعاشورا مافی که همان نماد خیمه
امام حسین است رااز محل خود به مسجد جامع حرکت داده ودر انجا متولیان
این خیمه,انرا باپارچه های نذری مردم پوشانده و با گل و... تزیین کرده واماده
حرکت می کنند. بعد از برپایی نمازصبح مردم کم کم جلوی مسجد جمع شده
وعزاداری می کنند تازمانی که خورشید طلوع کند ودر این هنگام مافی رابه
دوش گرفته واز مسیر خاصی به محل اجرای تعزیه میبرند ودر انجا مراسم
تعزیه روز عاشورا برگزار می شود
حرکت مافی از جلوی مسجد جامع به محل اجرای تعزیه(قتلگاه) به همراه شبیه
خوانها, نشان دهنده حرکت کاروان سیدالشهدا از مدینه به کربلاست. وهمراهی
مردم یعنی اینکه اگر ما ان زمان نبودیم که شما را یاری کنیم , حال باتمام وجود
هستیم.درطول مسیر مردم نذورات خود را ادا کرده وشور وماتم وصف
ناپذیری برمراسم حاکم است.
باورهای زیادی درباره حرکت دادن مافی و شفا یافتن مردم و.. وجود دارد.
مافی در جلوی همه وسپس کاروان نمادین امام حسین که شامل تعزیه خوانها
و اسبها وشتران است. و در پشت سر مردم عزادار وسپس دسته های,
سینه زنی ودر اخر دسته های زنجیر زنی قرار می گیرند.
این حرکت تا قتلگاه ادامه دارد وبعد از اجرای تعزیه وبرپایی نماز ظهر
عاشورا در مساجد , مردم مهمان نواز زیاران از تمام عزاداران حسینی
که از راههای دور ونزدیک در ای مراسم شرکت کرده اند پذیرایی می کنند
اما به شیوه خودشان.
به این صورت که بعد از اجرای تعزیه در تمام خانه های زیاران به روی
همه عزاداران باز بوده و عزاداران را به خانه های خود برده و از انان
پذیرایی میکنند. وحتی کسانی جلوی مسیر ایستاده تا کسی بدون غذا از
زیاران خارج نشوند.